SEPETÇiLER KASRI (KÖŞKÜ)

(Yapım tarihi: H. 1053 - M. 1643)

Tarihçesi

Bizans devri surları üzerine, 17. yüzyılda, Topkapı Sarayı'nın deniz kenarında bir köşkü olarak yapılan Sepetçiler Kasrı, bugüne kadar tamamı yıkılmadan kalmış olan köşklerden biridir. Sarayburnu'ndaki diğer kıyı köşkü ise Yalı Köşkü'dür. İzleri toprak altındadır.

Köşk, ismini Sepetçiler cemaatinden almış olabilir. Rivayete göre; kendisi de sepet yapmaya meraklı olan Sultan İbrahim, bu yörede bulunan sepetçileri himaye eder, köşkün inşası esnasında bunlar yapı masrafına iştirak müsaadesi alırlar ve bu suretle köşke isimlerinin verilmesini sağlarlar.

Köşk Odun kapısı ile eski Yalı Köşkü kapısı arasında yer alır.  1643 (1053) senesinde yeniden veya başka bir köşkün yerine Sultan İbrahim (1640-1648) tarafından inşa ettirilir. 18. Yüzyıl ortasına doğru I. Mahmud zamanında ( 1730-1754) esaslı bir tamir gören yapı takriben 19. yüzyıl başlarında san halini alır.

Demiryolu geçmeden önce Sultanların kayıkları burada korunuyordu. Bunlar sonra tersaneye kaldırıldılar. Sultanlar bu kısımdan limandaki gemileri, donanmanın sefere çıkışını ya da dönüşünü seyrederlerdi.

Köşk 19. yüzyıl sonunda bir müddet askeriye tarafından kullanılır, uzun yıllar bakımsız ve boş kalır. Bu sürede bina harabeye döner.

1970’li yıllarda mevcut gravürlerde görülen şekline göre dış cephe ve çatı projesi hazırlanarak onarımına başlandı. Uzun süren onarım döneminin sonrasında bir bölümü turistik lokanta olarak kullanıma sokuldu.

Binanın üst katları ve salon bölümünün onarımı tamamlandıktan sonra Bir bölümü Basın Yayın Genel Müdürlüğü İstanbul İl Müdürlüğü’nün kullanımına tahsis edildi. Habitat etkinlikleri öncesinde Uluslararası Basın Merkezi olarak hizmet vermeye başladı.

Üst katta yer alan resmi ünitelerin dışında kalan bölüm bir süre taverna olarak kullanıldı. Ticari amaçlı bu kullanım sürecinde de bina iç bölümlerinde asıl dokusuna aykırı eklentilere bağlı bozulmalar oluştu.

Milli Emlak, yapının tarihi niteliğine uygun bir koruma altında tutularak hizmet vermesini sağlamak amacıyla 25 Şubat 1998 tarihinde ihale açtı.

Eminönü Hizmet Vakfı, bu ihaleyi, kendisinden sonra ikinci en iyi teklifi veren kurumun iki katı bir bedel önererek kazandı. Sepetçiler Kasrı 1 Temmuz 1998 tarihinde Eminönü Hizmet Vakfı’na (İHV) teslim edildi. Resmi kullanımdaki bölümler dışında Sepetçiler Kasrı’nın 15 yıllık kullanım hakkını alan Eminönü Hizmet Vakfı (İstanbul Hizmet Vakfı), binayı tarihi dokusuna uygun konuma getiren kapsamlı bir onarım başlattı.

Bir buçuk (1,5) milyon dolarlık bir harcama yapılarak gerçekleştirilen tarihi doku onarımı ve çevre düzenlemeleri sonucunda, İstanbul’umuza, yabancı devlet temsilcilerinin de ağırlanabileceği donanımda tarihi bir mekân kazandırıldı.

Sepetçiler Kasrı’nın onarımı, proje ve uygulama aşamalarında tarihi verilere titizlikle uyularak uzmanlar denetiminde gerçekleştirildi.

Bu kapsamda, bina içindeki aşındırıcı kalorifer kazanı, su deposu, mutfak ünitesi gibi bölümler tarihi yapının dışına çıkartıldı. Tarihi dokunun yanlış kullanıma bağlı aşınmalardan tam korunması sağlandı.

Tarihi bina, salonları ve geniş bahçe düzenlemeleriyle bin kişinin konuk olarak ağırlanabileceği toplantılara elverişli hale getirildi.

Vakfımızın kullanım hakkı 15 yıllık kullanım sonrası 2013 yılında sona erdi.

Bilgi notu:
Sepetçiler Kasrı’nın, bir dönem, Eminönü Belediyesi’nin “evlendirme salonu” gereksinmesinin karşılanması amacıyla kullanılabileceği düşünülmüştü.

Fotoğraflar