Ekonomik koşullar ve Batı'nın çekiciliğinin buruk sonucu

Doğu boşalıyor

Kendilerinden önce Batı bölgelerine göç etmiş yakınlarının durumlarına imrenen yüz binlerce insan, bir an önce doğup büyüdüğü yöreden uzaklaşmak için fırsat kolluyor.

Geçtiğimiz ay, gazetelerde Anadolu Ajansı'nın bir haberi yayınlandı. Haberde Doğu Anadolu insanının yazgısı haline gelen göç olgusuna ilişkin veriler yer alıyordu.

Türkiye'nin toplumsal ve ekonomik yaşamını temelden ilgilendiren göçle ilgili bu haberdeki verilere göre, Doğu'da yaşayanların yüzde 53'ü göç etmek istiyor. Veriler, Doğu Anadolu'da yapılan bir araştırmaya dayanıyor. Araştırmayı gerçekleştirenler ise Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyellerinden Prof. Sebahattin Güllülü, Yrd. Doç. Dr. Sevil Öner ile Yrd. Doç. Bayram Kaçmazoğlu.

Zengin az

Araştırmacıların göç eğilimi konusunda Erzurum, Kars, Ağrı, Erzincan, Van illeriyle bu illere bağlı 11 ilçe ve 34 köyde, 15 - 64 yaş grubundan 209'u kadın, 550'si erkek 759 kişiyle görüştükleri belirtiliyor. Türkiye'de gayrisafi milli hasıladan 3.8 ile en düşük payı alan Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayanların yüzde 75.74'ü tarım sektöründe çalışıyor.

Veriler; 1980-1995 yılları arasında, Türkiye'in en çok göç veren bölgesi olma özelliğini taşıyan Doğu Anadolu'daki nüfusun yüzde 21'inin hiç eğitim görmediğini, yüzde 72'sinin ilk ve orta düzeyde, yüzde 7'sinin de yüksek eğitim  gördüğünü ortaya koyuyor. Bölge insanının yaklaşık yarısı yoksulluk sınırının altında bir gelirle yaşamını sürdürüyor.

Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayanların yüzde 21.4'ünü küçük ve orta gelirli köylüler oluşturuyor. Zengin tanımına giren köylü ve çiftçi sayısının ise çok az olduğu anlaşılıyor.

İşsiz ve ev kadını oranını nüfusun yüzde 20.2'sini oluşturuyor. Yüzde 29.5 oranındaki sanayici-tüccar-esnaf-işadamı grubunda çoğunluk küçük tüccar ve esnaftan oluşuyor. Sanayici-işadamı ve büyük tüccar sayısı ise küçük bir azınlık olarak kalıyor.

Çalışanların yüzde 7.8'i özel sektörde bulunuyor. Devlet memuru oranı ise çalışan nüfus içinde yüzde 15.7'yi oluşturuyor. Emekli memur oranı yüzde 3.6'da kalıyor. Emeklililerin bu derece az olmasının kökeninde göç olgusu yatıyor. Emekli olan Batı'ya göç ediyor.

 Kötüye gidiyor

Köylerde yaşayanların yüzde 56'sının aylık gelir tavanı 10 milyon, yüzde 28'nin 20 milyon, yüzde 7.6'sının ise 40 milyon liranın üzerinde bulunuyor.

Ailelerin yüzde 63'ünün durumlarının ekonomik yönden geçmişe oranla gerilediği yüzde 25'inin ekonomik durumlarını korudukları, yüzde 12'sinin durumunda ise iyileşme olduğu anlaşılıyor.

İşte bu veriler, göçü umut kapısı yapıyor.

Önceden göç etmiş olanların durumları da kalanlar için göçü teşvik edici etken sayılıyor.

Araştırma, Erzurumluların Bursa'da, Karslıların İstanbul'da, Ağrılıların Aydın'da yaşamak istediklerini ortaya koyuyor

Bir ilginç sonuç da şu

Araştırmada görüşü alınanların tamamına yakını siyasi düşüncelerinden ötürü baskı görmediklerini belirtiyorlar. Ancak ekonomik koşullar, her türlü baskıdan daha büyük bir etki yapıyor. Bu etki sonucu, bölge nüfusunun yüzde 9'unu oluşturan 260 bin kişinin göç hazırlığında olduğu öne sürülüyor.