Belediyelere korozyon uyarısı

Sinsi tehlike; korozyon

Metal malzemelerin oksitlenmesi diye tanımlanan korozyon, büyük maddi kayıplara yol açıyor. Yüzde 50'lere varan su şebekesi kaçakları ile yüzde 20'lerdeki elektrik hattı yük kayıpları da büyük ölçüde korozyondan kaynaklanıyor.

Gizli tehlike korozyonu önlemek için yerel yönetimlere önemli görevler düşüyor. Yapılacak işlerde TSE'ye uygun metal malzemelerin seçilmesi, ayrıca halkın korozyon tehlikesine karşı bilinçlendirilmesi gerekiyor.

Erozyondan kaynaklanan toprak kayıpları TEMA Vakfı gibi gönüllü kuruluşların çabasıyla kamuoyunun gündemine girerken, metalik malzemelerin oksitlenmesi (paslanması) olarak tanımlanan ve erozyon kadar tehlikeli olan "korozyon" da büyük maddi kayıplara yol açıyor.

Köprülerden sanayi tesislerine, uçak, gemi, denizaltı, otomobil ve diğer taşıt araçlarından ev aletlerine, bahçedeki tel örgüden mutfak aletlerine kadar bütün metaller korozyondan zarar görüyor.

Oksijenin bulunduğu her yerde oluşabilen korozyon, en büyük etkisini doğalgaz, su ve petrol borularında gösteriyor. Betonun içindeki demirin bile paslanarak aşınabildiği ifade edilirken, yüzde 50'lere varan su şebekesi kaçakları, yüzde 20 civarında tahmin edilen elektrik hattı yük kayıplarında da en büyük etkenin korozyon olduğu kaydediliyor.

Metalik malzeme yaşamın her alanında kullanıldığı için, korozyon tahmin edilenden de fazla alanlarda zarara yol açıyor. Oksitlenme (paslanma) nedeniyle birçok alet ömrünü kısa sürede tamamlarken, koruyucu boyalar, kimyasallar, yeni masraflara, ayrıca üretim kayıplarına ve tesisin yenilenmesi zorunluluğuna neden oluyor.

ABD'de yapılan araştırmalara göre korozyondan kaynaklanan zarar, milli gelirin yüzde 3,5'una eşit. Türkiye'de ise bu oran yüzde 4,6 olarak tahmin ediliyor.

Doğalgaz ve su boruları başta olmak üzere pek çok alanda metal malzeme kullanan belediyeler de farkında olmadan korozyondan büyük zarar görüyor. Yerel yöneticilerin bu konuda hassasiyet göstererek TSE belgeli malzeme kullanması ve tüm tüketicileri korozyona karşı bilinçlendirmesi gerekiyor.

Sinsi tehlike

ODTÜ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Doruk, korozyonun trafik kazası, sel gibi sonuçları bir anda ortaya çıkan bir felaket olmadığını belirterek, bu gizli tehlikenin büyük ekonomik kayıplara yol açtığını söylüyor.

Korozyon'un sinsi ve sonuçları yıllar sonra ortaya çıkan bir tehlike olduğunu belirten Doruk, neden olduğu kayıpların geri kazanılmasının ise mümkün olmadığını kaydetti. Doruk, "Korozyon, geri kazanımı mümkün olabilecek çok sınırlı alanlarda da, maddi olmayan kayıplar ortaya çıkıyor. Örneğin, paslanarak tahrip olmuş bir ton çeliği yeniden elde etmek için, atmosfere 2 ton karbondioksit vermek gerekiyor'' diye konuşuyor.

Kaliteli metal kullanın

Kimya Mühendisleri Odası Şube Başkanı Ayşe Dolar ise, son yıllarda paslanmaz çelikten üretilen mutfak eşyalarının korozyonu mutfaktan uzaklaştırdığını söylüyor. Firmalara ISO 9000 kalite belgesi vermek için yetkililerin korozyona karşı önlemlerin artırmasını istediğini kaydeden Dolar, tüketicinin de giderek bilinçlendiğine dikkat çekiyor. Korozyon konusunda piyasada iyiye gidiş olduğunu vurgulayan Ayşe Dolar şu bilgiyi veriyor:

"Otomobil firmaları artık rekabet ve kalite bilinci nedeniyle kaportadaki paslanma ve dökülmeler için 3 yıla kadar garanti verebiliyorlar. Ancak hala piyasada; hızla paslanıp, birkaç yılda kullanılmaz hale gelen birçok şey satılıyor. Tüketiciler bilinçlenip, örgütlendikçe ve kaliteyi seçtikçe, korozyon denetim altına alınacaktır. Üreticiler, (çabuk eskisin, yenisini satayım) mantığından çıkarılmalıdır."

*
Korozyonu denetim altına almak için, satın alınacak, kullanılacak metal malzemelerde şu şartların aranması gerekiyor;

- Alınacak metal malzemelerin TSE belgeli olması

- "Korozif" boyalarla boyanması

- Galvaniz gibi yüzey kaplamasının yapılması

- "Katodik" veya "katoforez" işlemin yapılması

- Bütün demir yüzeylerin boyacılardan alınacak "korozif" boyayla boyanması