BİLGİSAYAR TEKNOLOJİSİ ONLARI DA DEĞİŞTİRDİ!

Muhtarlar da söz hakkı istiyor

Kasketli, eli tespihli "muhtarlar" yerini bilgisayar kullanan kültürlü ve dinamik muhtarlara bırakıyor. İmajlarını yenileyen muhtarlar, semt sakinlerinin sorunlarını bilgisayarla kısa sürede çözmenin kolaylığını yaşıyorlar. Bir yandan teknolojinin getirdiği kolaylıklarla sundukları hizmetin kalitesini artırırken bir yandan da gerçek yerinden yönetim anlayışına uygun olarak belediye meclis toplantılarında söz sahibi olmak istiyorlar.

Mahallelerinde yapılan çalışmalar konusunda önceden haberdar edilmedikleri için çeşitli sıkıntılar yaşayan muhtarlar, yerel yönetimlerin daha iyi hizmet verebilmesi için; belediyelerin muhtarlarla koordineli çalışması gerektiğine savunuyorlar.

Yerel yönetimlerin en küçük birimi olarak tanımlanan muhtarlar, "yerinden yönetim"den çok "yerinden hizmet" işlevinin temsilcileri. Elektrik-su kesintisinden PTT çukurlarına, çöken asfaltlardan maddi sorunlara kadar her türlü problemin yansıdığı muhtarlar halkla-devlet kurumları arasında köprü vazifesi görüyorlar. Ama bu önemli pozisyona rağmen yetkisizlikten şikayet ediyorlar.

Mahalleleri ile ilgili konuların görüşüldüğü belediye meclis toplantısına davet edilmek ve belediye meclislerinin doğal üyesi olmak isteyen muhtarlar, mecliste "oy hakkı"ndan önce "söz hakkı"nın verilmesini bekliyorlar. Mahallelerinde yapılan çalışmalar konusunda önceden haberdar edilmedikleri için çeşitli sıkıntılar yaşayan muhtarlar, yerel yönetimlerin daha iyi hizmet verebilmesi için; belediyelerin muhtarlarla koordineli çalışması gerektiğine savunuyorlar.

Örgütlenme sıkıntısı

Muhtarların çağa ayak uyduran istekleri yalnızca temsille sınırlı değil. İmajlarında da aynı farklılaşma gözleniyor. Başı kasketli, eli tespihli "muhtar" tipi, yerini kültürlü dinamik muhtarlara bırakıyor. Tabii değişen muhtarlarla birlikte çağın gereğine uygun olarak muhtarlıklar da kimlik değiştiriyor. Bilgisayar kullanımına geçen muhtarlar kayıtlarını daha sağlıklı tutuyor, vatandaşın işlerini daha kısa sürede hallediyorlar.

Ancak gelişen teknolojiye ve değişen hükümetlere rağmen muhtarların sorunları bir türlü bitmek bilmiyor. Uzun mücadeleler sonunda toplu taşım ücretlerinden ücretsiz yararlanma, can güvenliği için silah taşıma gibi hakları elde eden muhtarlar, tek çatı altında toplanamamanın sıkıntılarını yaşıyorlar. Değişik adlar altında birçok muhtar birliği ve derneği bulunuyor. Bu nedenle de tek seslilik sağlanamıyor. Oysa sorunları ortak. Muhtarlık binasının elektrik, su, telefon parasını, muhtarlık binasının kirasını ceplerinden ödemek onları zorluyor. Aylık 8 milyon 300 bin lira maaşa karşılık, muhtarlık mührünü dahi kendi paralarıyla yaptırıyorlar.

İkametgah ve nüfus cüzdanı düzenlemek ve kayıt yapmak için vatandaşlardan aldıkları para kendilerine kalıyor. Nüfusu kalabalık olan, özellikle de ekonomik seviyesi yüksek yerlerde yerlerde görev yapan muhtarlar böylelikle emeklerinin karşılığını alabiliyor. Ancak, fakir köylerde, gecekondu bölgelerinde, ya da nüfusu az mahallelerde görev yapan muhtarlar gelir sağlamak bir yana, kamu hizmetini yerine getirebilmek için ceplerinden para harcıyorlar.

Muhtarlar ilgi istiyor

Muhtarların sıkıntılarını azaltmak amacıyla merkezi hükümetlerin yanı sıra yerel yönetimlere de önemli görevler düşüyor. Belediye ve kaymakamlık yetkililerinin, ilçelerinde görev yapan muhtarların bilgisayara geçmesini sağlamaları için çalışmalar yapması, muhtarlık binası yapılabilmesi için muhtarlara uygun yer gösterilmesi gerekiyor. Belediyelerin ılımlı yaklaşımı bile muhtarların gönlünü kazanmaya yetiyor. Muhtar, mahallesiyle ilgili bir sorunu dile getirmek için belediyeye gittiğinde kendisiyle ilgilenilmesi ve isteklerinin dikkate alınması, halkın sesine kulak vermek anlamına geliyor.

Yerel yönetimlerin mahalle bazındaki temsilcileri olan muhtarların yerel yönetimlerle ilgili çok ilginç önerileri var.

"Bilgi havuzu" önerisi

Türkiye'de bilgisayar kullanımına geçen ilk muhtar olan Kadıköy Sahrayıcedit Mahallesi Muhtarı Şadan Batok, bilgisayar kullanımının kolaylıklarını yaşıyor.  Bilgisayarını taksitle aldığını belirten Batok, bilgisayar firmasına bir süre ortaklık önerilerek veya taksitle bilgisayar kullanımına geçilebileceğini söylüyor.

Bilgisayar kullanımının hem zamandan hem de elemandan tasarruf sağladığını dile getiren Şadan Batok, tüm muhtarların bilgisayara geçmesiyle Türkiye genelinde bir bilgi havuzu oluşturulmasını öneriyor. Batok, köylerde bilgisayar kullanmanın zorluğunu düşünerek, birkaç köyün yararlandığı merkezi bilgisayar sistemleri kurulmasını ve öğretmenlerin muhtarlara yardımcı olmasını istiyor. Batok, suistimalleri ve tahrifatları önlemek için, Türkiye genelini kapsayacak bilgi havuzunun üst düzey bir devlet kurumu tarafından denetlenmesini de şart koşuyor. Emniyet, DİE, defterdarlık, maliye gibi tüm devlet kurumlarının kendi kodlarına girerek bu havuzdan istedikleri bilgiye ulaşabileceklerini anlatan Batok, tasarladığı sistemle ilgili şunları söylüyor:

"Yasa gereği, zorunlu olarak doğum ve nakil yoluyla herkes muhtarlıklara kaydedilecek. Numarataj esas alınacak. Havuzdan evlere numara verilecek. Tüm evler numaralandırıldığı ve sahipleri havuzda açıkça belli olduğu için kaçak yapılaşma ve gecekondulaşma da önlenmiş olacak. Numarataj bankası yardımıyla kolaylıkla adres tespiti yapılabilecek. Numarataj belge yerine geçecek, tapu gibi işlev görecek. Bu belgeyi göstermeyenlere elektrik, su, telefon bağlanmayacak. Başvurular yerel merkezlere yapılacak. Tapu kaydı, kira kontratları muhtarda yapılacak. Apartmanların kat malikleri kurul karar defteri muhtardan onaylanacak. İş yerleri muhtara kayıt yaptıracak. İş yeri nakli muhtardan yapılacak. Sicil numaraları muhtar kayıtlarına girecek. Kayıtlılardan fotoğraf alınacak. Ada, pafta, numara evin sahibi gibi bilgiler muhtar kayıtlarında yani havuzda olacak. Böylece mükerrer kayıt, sahtekarlık önlenecek. Kimse kaçamayacak dolandıramayacak. Birkaç yerden maaş almalar önlenecek. Aşı çağı, okul yaşı gelen çocuklar, askerlik yaşı gelmiş gençler kolaylıkla belirlenecek. İstenilen bilgiler bilgisayardan elde edilebileceği için, devlet kurumları en ufak bilgi için muhtarlığa adam göndermeyecek. Hem benzinden tasarruf sağlanacak, hem de trafik boş yere meşgul edilmeyerek trafik sıkışıklığı azalacak. Devletin damarları sağlıklı olursa vücudunun her yerine kan gidebileceğini düşünüyorum."

Sahrayıcedit Muhtarı Şadan Batok, muhtarların mahallesiyle ilgili belediye kararlarını veto edebilmesini gerektiğini söylüyor. Batok, muhtar vetosunun belediye başkanı tarafından aşılabilmesi şartıyla, bu hakkın muhtarlara verilmesini öneriyor. Böylelikle halkın isteklerinin belediyeye yansıyacağına ve dikkate alınacağına inanıyor. Mahalle halkının isteklerini görmezden gelen belediye yöneticilerinin ise seçimlerde cezalandırılacağını düşünüyor.

Birlik Yasası çıkarılsın

Marmara ve Trakya Muhtarları Derneği 2. Başkanı ve Beyoğlu Şehitmuhtar Mahallesi Muhtarı Mustafa Özçelik ise, muhtarların en önemli sorununun koordinasyon eksikliği olduğunu inancını taşıyor. Bu yüzden öncelikle "Birlik Yasası" çıkarılmasını ve muhtarların tek çatı altında toplanmasını istiyor.

Muhtarların İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi'ne üye olması gerektiğini  belirten Özçelik, "Biz kendi şahsi işlerimiz için değil mahallemizin sorunları için uğraş veriyoruz. Meclislerde oy hakkı değil, konuşma hakkı istiyoruz. En azından yüzde 10 temsil hakkımız olsun" diyor.

Bazı belediye başkanlarının muhtarlara olumlu yaklaştığını, bazılarının ise dikkate almadığını anlatan Mustafa Özçelik, "Mahallelerdeki yerel yöneticiler olarak belediyelerden maddi ve manevi destek istiyoruz. Biz de her zaman yardıma hazırız" diye konuşuyor.

Bilgisayarın çağın gereği olduğunu ve muhtarlara büyük kolaylık sağladığını  belirten Özçelik, İstanbul'da muhtarlıkların yüzde 60'ının bilgisayar kullanımına geçtiğini, Anadolu'da ise bu oranın daha az olduğunu işaret ediyor.

Kayıt yaptırmayanlar cezalandırılsın

Muhtarların yetkisizliğinden Ataköy 7,8,9, ve 10. kısımın bayan Muhtarı Aylin Keserkaya da şikayetci. Mahalle sakinlerinin keyfekeder değil de, yasa zorunluluğuyla kayıt yaptırmasını isteyen Keserkaya, mahallesinde 35 bin kişiden 5 bininin kayıt yaptırmadığını belirtiyor.

Mhallesiyle ilgili alınan kararlarda söz sahibi olamamaktan da yakınan Aylin Hanım, "Biz politika yapmıyoruz. Yerel yönetimlerin en önemli unsuruyuz. Sürekli halkla yüz yüzeyiz. Sorunları en iyi biz biliriz. Belediye meclisinde yer almak istiyoruz. Halka hizmet için alınan kararlarda bizim de söz hakkımız olmalı" diyor.

Aylin Keserkaya, muhtar arkadaşlarının bilgisayara geçme konusunda istekli olmamasından yakınıyor. Bakırköy Belediyesi'nin 1 yıl önce, ilçede 15 muhtara bilgisayar dağıttığını belirten Keserkaya, "Bu muhtarlardan 10'u hala bilgisayar kullanımına geçmedi. Teknolojiye, yeniliğe açık olmalıyız" diyor.

Almanca ve İngilizce bilen, Avusturya Lisesi mezunu Aylin Keserkaya'nın yardımcılığını Asuman Uğuz isimli bir arkadaşı yapıyor. Ayrıca mahallenin 4 ihtiyar heyeti üyesi de bayan. Birer dernek üyesi gibi çalışan muhtar ve arkadaşları, kullanılmış giysileri toplayarak yurt içindeki felaket bölgelerine gönderiyorlar. Bazen de bu eski giysileri satarak ihtiyaç sahibi özürlülülere tekerlekli sandalye, protez bacak alıyorlar.

Mahalle sakinlerine doğum günlerinde, bayram-yılbaşı gibi özel günlerde tebrik ve kutlama kartı gönderen güler yüzlü muhtar Aylin Keserkaya, vatandaşların bayanlara daha ılımlı yaklaştığını belirterek, kendilerine güvenen kadınların kadınların muhtarlık seçimlerinde aday olmalarını istiyor.