Değişim

Yerel yönetim reform taslakları İstanbul'da tartışıldı

Uzlaşmaya çeyrek var

Marmara ve Boğazları Belediyeleri Birliği 1997 Yılı 2. Olağan Kongresi, bir "Yerel Yönetim Zirvesi" havasında, İstanbul Princess Otel'de gerçekleştirildi. Toplantıda, Gülay Aslıtürk'ten boşalan başkan vekilliğine Eminönü Belediye Başkanı Ahmet Çetinsaya getirildi.

Toplantıya katılan İçişleri Bakanı Murat Başesgioğlu, "Yerel Yönetimler Yasa Taslağı"nda, belediye başkanlarının görüş ve istekleri doğrultusunda değişiklikler yapıldığını söyledi. Başesgioğlu, taslak üzerinde çalışmaların sürdürüldüğünü bildirdi.

Yerel Yönetim Haber Merkezi

Marmara ve Boğazları Belediyeleri Birliği'ne üye belediye başkanları ve meclis üyeleri, Birlik Meclisi 1997 Yılı 2. Olağan Kongresi nedeniyle İstanbul Princess Hotel'de bir araya geldiler. Toplantıya İçişleri Bakanı Murat Başesgioğlu, Devlet Bakanı Hikmet Sami Türk, ANAP İstanbul Milletvekili Ali Talip Özdemir, İstanbul Valisi Kutlu Aktaş ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi eski başkanı Prof. Dr. Nurettin Sözen katıldı.

Birlik toplantısının en önemli gündem maddesi Yerel Yönetim Reformu oldu. Toplantıda, belediye başkanlarını bilgilendirmek amacıyla bir konuşma yapan İçişleri Bakanı Murat Başesgioğlu, İçişleri Bakanlığı'nın daha önce kamuoyuna açıkladığı taslak üzerinde önemli değişiklikler yapıldığını söyledi. Taslak üzerinde çalışmaların sürdürüldüğünü belirten Başesgioğlu, iç tüzük açısından bir sakınca ortaya çıkmazsa komisyonda belediye başkanlarının da görüşünün alınacağını bildirdi.

Yerel yönetimler reformunun; Türkiye'nin erteleyemeyeceği ve zamana yayamayacağı en büyük projelerinden biri olduğunu kaydeden Murat Başesgioğlu sözlerini şöyle sürdürdü;

"Yerel yönetimler tüm dünyada giderek artan bir önem kazanmaktadır. 55. Cumhuriyet hükümeti de iş başına gelir gelmez, gerçekleştirmesi konusunda ısrarlı ve iddialı olduğu yerel yönetimler reform tasarısını gündemin ön maddeleri arasına almıştır.

Benden önce de bu konuda çalışan, hazırlık yapan bakanlar olmuştu. Ama maalesef bugüne kadar bu dönüşümü hayata geçiremedik. Bu tasarıya da elbette çeşitli dirençler, ayak sürtmeler olacaktır. Hiç kimsenin, elindeki yetkiyi gönül rızasıyla devretme anlayışı içerisinde olmasını beklemek mümkün değildir. Ancak Türkiye, bu idari reformu, bu dönüşümü gerçekleştirmek zorundadır. 65 milyonluk ülkeyi merkezin bu hantal yapısıyla idare etmek mümkün değildir. Bu konuda el birliğiyle çalışmak durumundayz. En büyük yardımı ve desteği bundan sonra da siz değerli belediye başkanlarımızdan alacağıma inanıyorum. Bu tasarı her ne kadar İçişleri Bakanlığı'nın hazırladığı bir tasarı da olsa sizin tasarınızdır."

Tasarıyı hazırlarken, dengeleri korumak için il özel idareleri ile belediyeler arasında bir rekabet ortamı oluşturmaktan kaçındıklarını da ifade eden Başesgioğlu, tasarının henüz taslak halinde olduğunu dile getirdi.

Kaynak sorunu çözülmeli

Devlet Bakanı Hikmet Sami Türk de, İçişleri Bakanlığı'nın yerel yönetimler reformu ile ilgili iki taslak hazırladığını bildirdi.

Bu taslaklardan ilkinin bir çerçeve kanunu niteliğinde olduğunu ve yerel yönetimlerle merkezi yönetim arasındaki görev ve yetki paylaşımını belirlediğini kaydeden Türk; adalet, güvenlik, savunma ve dış politika gibi konularda yine merkezi yönetimin yetkili olduğunu, diğer konularda ise yetkilerin yerel yönetimlere devredildiğini söyledi.

Hikmet Sami Türk ikinci taslakta ise, yerel yönetimlere bırakılan yetkilerin hangi organlar tarafından yerine getirileceğinin açıklandığını, yetkilerin; il özel idareleri, belediyeler ve ilçe meclisleri arasında paylaştırıldığını belirtti.

Bakan Türk, bugün yürürlükte olan kanunlarda özellikle belediyelerin çok geniş yetkilere sahip olduğunu, ancak kaynak temininin merkezi yönetim tarafından sağlanması nedeniyle bu yetkilerin belediyeler tarafından kullanılamadığını söyledi. İkinci taslakta; verilen görev ve yetkilere uygun kaynak sağlanması gerektiğini ifade eden Türk, "Uygun kaynak paylaşımı sağlanarak, yerel yönetimlerin kaynak sorunu çözülmelidir. Türkiye'de yürürlükte olan kanunda, belediyelere tahsil edilen bazı gelir kaynaklarının enflasyon karşısında yetersiz kaldığını görüyoruz. Taslakta bu hususun dikkate alınması gerekir" diye konuştu.

Devlet Bakanı Hikmet Sami Türk sözlerini şöyle sürdürdü;

"İl özel idareleri, büyükşehir ve ilçe belediyeleri arasındaki görev ve yetkiler dikkatli belirlenmek zorundadır. Bu taslak, ağırlıklı olarak il özel idarelerini güçlendiriyor. Bu da; il özel idareleri ile belediyeler arasında ileride bir takım uyuşmazlıkların çıkacağını gösteriyor.

İki turlu seçim gereği

Hikmet Sami Türk, taslakta "yerel yönetimlerin seçim sistemi"nde yapılması gereken değişikle ilgili olarak da şu değerlendirmeyi yaptı:

"İl genel meclisi ve belediye meclisi seçimlerinde onda 1'lik baraj uygulanmaktadır. Bu kesme baraj sistemi, bir seçim çevresinde kullanılan toplam oyların 10'da birinin tüm partilerin aldıkları oylardan düşürülmesini öngörmektedir. Bu en insafsız barajdır. Nispi temsil seçim sistemi uygulanan hiç bir ülkede bu sistem uygulanmamaktadır. Bu konuda çoğunluk sistemine göre eksiklerini gidermek üzere iki turlu seçim sistemi düşünülebilir. Taslakta bu getirilebilir. İlk turda geçerli oyların yarısından fazlasını alan aday seçilmiş olur. Ama bu gerçekleşmiyorsa ikinci tur yapılır.

Fransa'da bugün uygulanan sisteme göre; geçerli oyların yüzde 12.5'unu alan adaylar ikinci tura katılabilmektedir. Türkiye'de de bu sistem uygulandığı taktirde örneğin yüzde 15 gibi bir ikinci tur barajı koyulabilir. Bu düzenlemenin ayrıntılarının önümüzdeki günlerde yapılacak çalışmalarda ele alınması gerekir."

Taslağın hazırlanmasında, kamu hizmetlerinin halka en yakın yönetim birimlerince yürütülmesi temel ilkesinin esas alınması gerektiğini belirten Hikmet Sami Türk, " Henüz taslak halinde olan metinler üzerinde çalışılıyor. Sizlerin işbirliği ve katılımıyla bu taslaklara son şekil verilmelidir. Hepimiz birlikte katkıda bulunursak bu hepimizin eseri ve onuru olur" dedi.

ANAP İstanbul Milletvekili Ali Talip Özdemir ise, azınlık hükümetlerinin aritmetik olarak yasa çıkarmasının güçlüğüne dikkat çekti.

İçişleri Bakanı Murat Başesgioğlu'nun başkanlığında, Mehmet Keçeciler ve Yaşar Dedelek ile birlikte yasa taslağı üzerinde çalıştıklarını belirten Özdemir, Eminönü Belediye Başkanı Ahmet Çetinsaya ve Büyükçekmece Belediye Başkanı Hasan Akgün'ün gişimleriyle oluşturulan öneriler doğrultusunda, taslakta önemli değişiklikler yaptıklarını kaydetti.

Sirmen'den uyarı

Marmara ve Boğazları Belediyeleri Birliği Başkanı ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Sefa Sirmen de toplantıda bir konuşma yaptı. Sirmen, belediyelerin maddi sıkıntılarına değinerek, kaynak sorununun bir an önce çözülmesini istedi.

Hazineden büyükşehirlere verilen payın ilçe belediyelerine adaletli dağıtılmadığını belirten Sirmen, kendi isteğiyle, Kocaeli Büykşehir Belediyesi'ne ayrılan paranın yüzde 60'ının nüfuslarına göre direk ilçe belediyelerine dağıtıldığını bildirdi. Sefa Sirmen'in, birliğe bağlı diğer büyükşehirlerde de bu uygulamanın yapılması önerisi oybirliğiyle kabul edildi.

Kamuoyuna yansıyan yasa taslağının bir çok eksiği olduğunu vurgulayan Başkan Sirmen, gerekli değişiklikler yapıldıktan sonra, tasarının partiler üstü bir anlayışla meclisten geçirilmesi gerektiğini belirtti.

Belediye başkanlarının demokratik haklarını hatırlatarak üstü kapalı uyarıda da bulunan Sirmen, "Belediye başkanlarımız bugüne kadar çok sessiz kalmışlardır. Demokratik baskı haklarını hiç kullanmamışlardır. Bugün belediye çalışanları 1 milyonun üzerinde bir kesimi ortaya koymaktadır. Belediye haklarını almak, gelirlerini artırmak ve yasanın çıkartılmasıyla ilgili olarak Türkiye'nin iç huzurunu bozmamak anlamında ne bir yürüyüş düzenlemiştir, ne de Ankara'da bir toplantı yapılmıştır. Dileğimiz, demokratik hakkımızı kullanmak zorunda bırakılmadan yasanın çıkarılmasıdır" dedi.

Sözen'den eleştiri

Toplantıda, selamla konuşması yapması için söz verilen İstanbul Büyükşehir Belediyesi eski başkanı Nurettin Sözen, hazırlanan taslağın kamuoyuna yansıyan ilk haline ağır eleştirilerde bulundu.

Kendi başkanlığı döneminde, yapılan itiraz sonucu Danıştay 6. Dairesi'nin aldığı kararları hatırlatarak, "Buna göre, plan yapma yetkisi belediye meclislerinindir. Bu karar bugün için de geçerlidir" dedi.

Sözen, "Başbakanlık, bakanlıklar, valilik ve kaymakamlıklar plan yapamazlar. Aksi bir durum olursa Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilirsiniz" diye konuştu.

Sözen, belediyelerin seslerini daha iyi duyurabilmesi için, Türkiye Belediyeler Birliği'nin kurulması gerektiğini de belirterek, buna Marmara ve

Boğazları Belediyeleri Birliği'nin öncülük etmesini istedi.

Birlikler Antalya'da

Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği, Türk Belediyecilik Derneği, Ege Belediyeler Birliği, Doğu Anadolu Belediyeler Birliği, İç Anadolu Belediyeler Birliği, GAP Belediyeler Birliği, kısa adı IULA olan Yerel Yönetimler Birliği'nin genel sekreterleri ile İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürü ve Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürü, Antalya'da bir araya gelerek yerel yönetimler yasa taslağı hazırladı. 26- 27 Aralık tarihleri arasında Dedeman Otel'de yapılan toplantının ardından hazırlanan taslak üzerinde tüm belediye birlikleri görüş birliğine vardı.

Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği Genel Sekreteri Fikret Toksöz, geçen ay Türk Belediyecilik Derneği'nin Başbakan Mesut Yılmaz'a İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan Mahalli İdareler Reform taslağının yetersiz ve reform niteliği taşımadığı şeklindeki eleştirileri ilettiklerini hatırlattı. Bunun üzerine tüm belediye birliklerinin yerel yönetimler yasa taslağı hazırlamak için Antalya'da toplanma kararı aldığını ifade eden Toksöz, "Sayın Başbakanımız da İçişleri Bakanlığı'nın hazırladığı taslağı beğenmediğini söyledi ve tüm belediye birliklerinin üzerinde uzlaşacağı bir taslak hazırlanmasını istedi. Antalya'da yapılan toplantıda da herkesin üzerinde uzlaşacağı bir taslak hazırlamaya çalıştık" dedi.

*
Ahmet Çetinsaya başkan vekili oldu

 Şişli Belediyesi eski başkanı Gülay Aslıtürk'ün istifasıyla boşalan Birlik Başkan Vekilliği'ne, oy birliğiyle Eminönü Belediye Başkanı Doç. Dr. Ahmet Çetinsaya seçildi.

Teşekkür konuşmasında, Marmara ve Boğazları Birliği'ni oluşturan üyelerin farklı siyasi partilerden olmasına karşın örnek bir işbirliği sergilediğini belirten Çetinsaya, "Allah bu birlik ve beraberliğimizi bozmasın. Benim en büyük dileğim, aynı sorun ve sıkıntıları yaşayan ülkemizde, parti liderlerinin de birlik ve beraberlik içinde davranmasıdır" dedi.