Çevre

AMERİKA VE AVRUPA'DA CİVALI PİLLER ARTIK KULLANILMIYOR 

Zararlı piller yasaklansın

İstanbul'da atık pillerin ayrı toplanması, taşınması ve depolanması uygulamasına başlandı. Bu amaçla 2 bin adet kırmızı renkli "atık pil kutusu" üretildi.

Kampanyaya katılmak isteyen kurulaşlar 2 milyon lira karşılığı bu kutulara sahip olabilecek. Bu piller daha sonra kırmızı renkli atık pil kamyonuyla taşınacak.

***

Çevre kirliliği pekçok felakete neden olmanın yanısıra dünyamızın ömrünü de kısaltıyor. Çevreciler her geçen gün artan kötü deneyimleri baz alarak gelecekle ilgili felaket senaryoları üretiyorlar. Aslında pesimistlerin ileri sürdüğü görüşlerin tam aksine henüz çareler tükenmiş değil. Tabii bu çarelerin işe yaraması için her kişi ve kurumun bir takım ilkeleri benimsemesi ve üzerine düşeni yerine getirmesi gerekiyor.

Kentlerin sağlık ve çevre sorunlarıyla birebir ilgili olan yerel yönetimler bu konuda verilecek mücadelede birinci derecede sorumluluk taşıyorlar. Yakın zamana kadar umursanmayan, ancak, artık giderek önem taşıyan atık pillerin neden olduğu kirliliğin önelnmesi konusunda da yerel yönetimlere büyük görevler düşüyor.

Atık piller var olan katı atık sorununu ağırlaştırıcı etki yapıyor. Böyle önemli bir sorun kuşkusuz yerel yönetimleri önlem almaya zorluyor.

Piller civa, kurşun, kadmiyum, lityum, mangan dioksit, nikel, gümüş ve çinko gibi ağır metaller içeriyorlar. Bu pillerdeki zehirli ağır metaller çöp depolama alanında zamanla ayrışıyor, yeraltı sularına ve yüzeysel sulara karışıyorlar. Doğada yok olmuyor, çevre için zararlı oluyorlar. Özellikle civa, kadmiyum ve kurşun içeren pillerin kesinlikle çöplere atılmaması gerekiyor.

AT' ülkelerinde civalı pil yasak

Amerika'da yılda 3 milyar adet pil tüketiliyor. Ancak, 1994 yılından beri Amerika ve Avrupa topluluğu ülkelerinde civa içeren pil üretilmiyor. Bugün Amerika'da ve AT ülkelerinde kullanılan pillerin yüzde 75'ini çevreye ve insana zararı olmayan "Alkali mangan piller" oluşturuyor. Yüzde 15 oranında da yine zararsız olan çinko karbonlu pil kullanılıyor. Çevre sağlığını ve insan hayatını tehdit eden nikel kadmiyumlu pillerin oranı ise yalnızca yüzde 1.

Türkiye'de ise, Devlet İstatistik Enstitüsü'nün 1994 verilerine göre yılda 25 milyon adet pil tüketiliyor. Yalnız İstanbul'da tüketilen pil miktarı yılda 4 ila 18 milyon adet arasında değişiyor. Ülkemizde tüketilen pillerin çoğu Uzakdoğu'dan ithal ediliyor. Bu nedenle, tükettiğimiz pillerin büyük bölümü tehlikeli ağır metaller içeriyor.

11 Temmuz 1993'de Resmi Gazete'de yayımlanan Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerinin Kontrolü Yönetmeliği'nde; "Bakanlık, çevreye olan zararları nedeniyle, pillerin kullanım ve atıklarını kontrol altına almak ve ekolojik sistemlerin dengesinin bozulmasını önlemek amacıyla geri toplanmasını zorunlu kılar" hükmü bulunuyor.

Ama bu hükmün uygulanması için bakanlık da yerel yönetimler de yeterli çalışmaları yapmıyor. Bu konudaki ilk ciddi adımı atanlar arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi de var.

İstanbul'da piller toplanmaya başladı

Bir süre önce, belediye araçlarına bildiriler asarak vatandaşları pillerin zararları konusunda uyarmaya başlayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, atık pillerin ayrı toplanması, taşınması ve depolanmasına başladı. Kentin 100 ayrı noktasından, 3 ay içinde 7 bin adet kalem pil, 1000 adet de büyük pil toplandı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Geliştirme Dairesi Başkanı Prof. Dr. Mustafa Öztürk, "Atık pil kutusu dağıtımına başladık. Atık pil kutularının tanesi 2 milyon liraya maloluyor. 2 bin adet kutu hazır, isteyen büyük işletmelere ücretsiz dağıtabiliriz" diyor. Pillerin taşınması için bir "Atık pil Aracı"nı da hizmete soktuklarını belirten Mustafa Öztürk, "Topladığımız pilleri düzenli çöp depolama alanında ayrı bir kısımda biriktiriyoruz. Yeterli sayıya ulaştığında zemini, çevresi ve üstü betonla kaplanmış bir alana gömeceğiz" diye konuşuyor.

Çevre Bakanlığı önlem almalı

 İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Geliştirme Dairesi Başkanı Prof. Dr. Mustafa Öztürk

, civa oksitli pillerin üretiminin durdurulması ve ithalinin yasaklanması için Çevre Bakanlığı'na çağrıda bulunuyor. Öztürk

, atık pillerin ilgili firmalar tarafından geri toplanması için de yasal düzenleme yapılmasını istiyor. Kullanılmış pillerin ayrı toplanmasının çok zor olduğunu kaydeden Mustafa Öztürk

, bu nedenle en etkin yolun kaynakta üretimi engelleme olduğuna vurguluyor. Prof. Dr. Öztürk

, ilk etapta, pillerin üzerine; pil içinde bulunan ağır metalleri yazma zorunluluğu getirilmesi gerektiğini belirterek, "Daha sonra civa oksitli pil üretiminin durdurulması için program hazırlanmalı ve en fazla bir yıl içinde bu pillerin üretimi durdurulmalıdır"

diyor.

Nelere dikkat etmeli

* Çevrenin kirlenmesini önleme ve insan sağlığı için mümkünse pil kullanmayınız. (Elektrik kullanmak pil kullanmaktan hem daha sağlıklı hem daha ucuz.)

* Mutlaka pil kullanmanız gerekiyorsa civa ve kadmiyum içermeyen pilleri satın alın. (Çevreye zararsız pillerin üzerinde yeşil yaprak veya ağaç resmi vardır.)

* Şarj edilebilen pilleri de tercih edebilirsiniz. Bunları 100-150 defa şarj ederek tekrar kullanabilirsiniz. (Ancak, şarj edilebilir pillerde kadmiyum olduğunu unutmayınız ve bu pilleri de kesinlikle çöpe atmayınız. Çöplerden ayrı olarak toplayınız ve pil toplama kutusuna atınız.)

* Civa veya kadmiyum içeren piller mutlaka ayrı torbalarda toplanmalıdır. Bu pilleri satan dükkanlar veya marketler şayet bu pilleri geri toplamıyorlarsa bu yerlerden kesinlikle pil satın almayınız, satan yerleri de ikaz ediniz. Dükkanlar veya marketler topladıkları pilleri belediyenin pil toplama kutusuna atmalıdırlar.

* unutmayınız; tükenen pillerin çöpe atılması halinde; pilin içindeki ağır metaller toprağa sızarak yeraltı sularına, denizlere, göllere, bu sularda yaşayan balıklar ve diğer canlılar aracılığıyla insanlara geçebilir.

*
HABERİN İÇİNDEN

Yerel yönetimler ne yapmalı?

Ükemizde pil kullanımı hızla artıyor. Bu da pillerin neden olduğu tehlikeyi büyütüyor. Çevreyi ve tabii ki, insanlarımızı korumak için pillerin çöpe atılmasını önlemek gerekiyor. İşte yerel yönetimlerin görevi burada başlıyor.

Kentlerin temizlik işini üstlenen belediyelerin bu amaçla kolları sıvamaları ve geri toplama kutuları kullanımını yaygınlaştırmaları gerekiyor.

Bu kutuların kontrollu olarak toplanması ve yine çöp imha alanlarında yeraltı sularına karışmayı önleyecek biçimde depolanması işi de belediyelere düşüyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin girişimi benzer çalışma yapacak olanlara örnek olabilir.

*

Pillerin sağlığa zararları:

Piller; civa kadmiyum gibi ağır metaller içeriyorlar. Çöpe atılan pillerdeki tehlikeli bu metaller, suda çözülerek balıklara, oradan da insanlara geçiyor. Böyle çöpe atılan piller insanların hastalanmasına hatta ölümüne neden oluyor.

Civa, parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik bozukluklara, merkezi sinir sisteminin tahribine, kansere, böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribine, kromozomları tahrip ederek sakat doğumlara neden oluyor.

Kadmiyum; itai-itai ve akciğer hastalıklarına, prostat kanserine, kansızlığa ve doku tahribine, anfizem ve kronik renal tübüler bozukluğa ve böbrek üstü bezlerinin tahribine yol açıyor.