Çeşmelerimiz
Çeşmelerimiz
Çeşme, insanlık tarihinde temel ihtiyaç ögesi olarak algılanır. Bu ortak algı hemen hemen tüm toplumlarda çeşmeyi özgün bir yere oturtur.
Çeşmeler dünya genelinde büyük kentlerin anıt eserleri arasında yer alır. Türk toplumunda da çeşme özgün bir yere sahiptir. Göç yollarında, kervan güzergâhlarında konaklama yerleri oluşturulmasında çeşmeler belirleyici bir etkendi.
Yerleşik yaşamın bütün safhalarında da çeşme seçkin yerini korudu. Çeşme, tartışmasız olarak köylerin ortasında yerini aldı. Toplanma yerinin adı, bugün bile birçok köyde “çeşme meydanı”dır.
Adresler, köylerde halen çeşmeye göre tarif edilir.
Büyük yerleşim yerlerinde de çeşmeler kentin kimliğinin belirleyicisi oldular. Çeşme, çevresinde yaşayanların hem su gereksinmesini karşılayan bir kent demirbaşı, hem de önemli bir buluşma noktasıydı.
Kentlerde yaşayanların su gereksinmesinin karşılanmasında çeşmeler çok önemli rol aldılar. Bu rolleriyle aşklara, kavgalara, romanlara konu oldular.
Çeşme yapmak, yaptırmak her dönemde takdir gördü. Çeşme ve sebiller hayrat olarak bilinir. Bu nedenle çeşme yapanlar, yaptıranlar hayırla anılır.
Bu kültürün doğal yansıması olarak İstanbul’un her köşesinde dönemin ünlü kişileri, yöneticileri, hayırseverleri tarafından yaptırılmış çeşme ve sebiller yer alır. Çeşme ve sebillerin üzerinde bir anlamda kimlik bilgisi yerine geçen tarihçenin yazıldığı kitabe bulunur. Bu kitabede ne zaman yapıldığı, kimin yaptırdığı, bazılarında kimin yaptığı bilgileri vardır. Çeşme veya sebili kullanan kişiler, kendilerine su sağlayan bu kişiyi hayırduası ile anarlar.
Günümüz kent yaşamında su gereksinmesi artık evlerin içine giren donanımla sağlandığı için çeşmeler “su kaynağı” olmaktan çıktılar. Kent içinde bu amaçla kullanılan pek az çeşme kaldı. Bakımsız bırakıldıkları için kullanılmak istense bile kullanılamaz hale geldiler.
İstanbul’un tarihi kimliğine en çok yakışan eserler arasında sayılacak özellikteki çeşmeler, zamanla harap hale gelmiş, bazılarının muslukları çalınmış, taşları parçalanmış, yağmalanmıştı.
Vakfımızın ilk ele aldığı işlerden biri çeşmelerin onarılması oldu. Bu eserleri yok olmaktan kurtarmak ve kente kazandırmak için bir çalışma başlatıldı. Bu çalışma kapsamında bölgemizde 38 çeşme belirlendi.
Vakfımız bünyesindeki Mimari Büro’nun yürüttüğü çalışmalar sonunda hayırsever yurttaşlarımızın katkılarıyla 26 tarihi çeşme bulundukları yerde onarıldı.
Onarım Yapılan Çeşmelerin Listesi
(Ayrıntılı bilgi için çeşmenin adının yazılı olduğu satırı tıklayınız.)
Sultan II. Mahmud Küreli Çeşmesi
Hekimoğlu Ali Paşa’nın Validesi Çeşmesi
Saka Çeşmesi (Akbıyık Köşe Çeşmesi)
Mehmed Ağa (Kethüda Seyyid) Çeşmesi
Mehmed Ağa (Kasapbaşı Elhac Seyyid) Çeşmesi
Behram Çavuş Çeşmesi (Kumluk Çeşmesi)
Çeşme (Nişanca Türkeli Caddesi)
Ayasofya Üç Yüzlü (Üçüzlü Sakalar) Çeşmesi
Rüstempaşa (Çoğalzade) Çeşmesi
Çeşme (Demirtaş Mahallesi Namahrem Sokak)
